‘Sommige bedrijven bewegen niet mee, dan nemen we afscheid’

Dirk Schoenmaker is bestuurslid bij PFZW namens NVZ en voorzitter van de commissie Beleggingen.
 Hij gaat in gesprek met Orhan Cagdas, crisishulpverlener bij jeugd- en opvoedhulporganisatie Enver in Rotterdam. Over schone beleggingen en het aanwenden van invloed op bedrijven die niet duurzaam zijn.

Dirk: ‘2022 was in financieel opzicht voor veel mensen een zwaar jaar. Hoe heb jij dat ervaren, privé en als crisishulpverlener?’

Orhan: ‘Ik kom al twaalf jaar bij gezinnen thuis en merk dat de jongeren het de laatste tijd echt zwaar hebben. Ik zie veel getob met depressie, schulden en tekorten. Veel jongeren die uit huis willen, kunnen niet weg. Want waar kunnen ze wonen? Wat is te betalen? Iedereen ónder de middenklasse heeft het zwaar te verduren. Er is veel schaamte, maar mensen maken ook wel eens bizarre keuzes. Soms kom ik thuis bij gezinnen zonder vloerbedekking, zonder eten, maar wel met een enorme plasmatelevisie. Ik vind dat schrijnend om te zien. Zelf redden mijn partner en ik het goed als tweeverdieners, maar ik zie veel alleenstaande ouders die het niet of nauwelijks meer rooien…’

Beleggen met schone handen

Dirk: ‘Jullie redden het goed, maar ben je desondanks bezig met het creëren van extra pensioen – naast wat je opbouwt bij je werkgever? Door te beleggen bijvoorbeeld?’

Orhan: ‘Ik beleg niet. Ik heb me daar wel in verdiept en luister ook veel naar het nieuws. Maar ik vind beleggen te risicovol. Daarnaast doe ik het ook niet vanuit geloofsovertuiging. Vanuit islamitisch perspectief mag je alleen in iets investeren als je er direct invloed op hebt. In goud zou het dus wel mogen, dat is tastbaar. Maar zodra het met koersen te maken heeft, of zoiets als crypto, dan is het verboden.’

Dirk: ‘Crypto is risicovol, daar zitten wij als PFZW ook bewust niet in. We volgen het, dat is onze taak, maar er zit geen stevige basis onder.’

Orhan: ‘Hoe bepalen jullie waarin je wel belegt?’

Dirk: ‘Wij beleggen in echte activa: bedrijven, onroerend goed, infrastructuren, glasvezels, staatsobligaties. Momenteel maken we de transitie naar duurzamere beleggingen. Al een tijd beleggen we niet meer in de tabaksindustrie, we stappen uit het gokken en proberen met onze beleggingen de energietransitie te versnellen – wat een controversiële stap is.’

Orhan: ‘Waarom is dat zo?’

Dirk: ‘Omdat wij kunnen zeggen: we verkopen alle aandelen die te maken hebben met fossiele industrie. Maar je kunt ook met die partijen praten om ervoor te zorgen dat de energietransitie sneller gaat. Hun kennis en kunde kunnen we daar namelijk goed bij gebruiken. Als ze meebewegen, blijven we bij ze. Anders verkopen we die beleggingen alsnog.’ 

Orhan: ‘Is het ook niet een beetje hypocriet om als pensioenfonds te zeggen dat je zo idealistisch en gezond mogelijk bezig bent, terwijl anderen ermee vandoor gaan? Je moet toch ook kijken naar wat goed is voor het rendement voor je deelnemers? Moet je dan koste wat kost schone handen maken of is er een andere weg die veiliger is voor je deelnemers? Bovendien vraag ik me af of het praten met bedrijven helpt. Werkt dat echt? Is het realistisch?’

Dirk: ‘Het is hoe dan ook belangrijk. Wij – als bestuur van PFZW – vinden dat wij onze invloed moeten aanwenden om bedrijven een duwtje in de goede richting te geven. De energietransitie moet er komen. Is het praten realistisch? Het is spannend. Sommige bedrijven bewegen mee, andere niet – hebben geen CO2-reductiedoelen. Dan verkopen wij onze beleggingen dus.

PFZW heeft veel kritiek gehad van partijen als Greenpeace en Fossielvrij NL, die vinden dat we meteen moeten stoppen met alle beleggingen in fossiele bedrijven. Maar als wij onze invloed niet aanwenden om bepaalde bewegingen op gang te krijgen, hoeveel bedrijven gaan die transitie naar schonere energie dan echt maken? Wij zien het als onze taak dat op te schalen. Enerzijds door meer de publiciteit te zoeken en anderzijds door op bestuursniveau onze invloed meer aan te wenden. Dit zal stapje voor stapje gaan. Ik begrijp heel goed wat jij zegt, Orhan. Het is altijd mooi om snel schone handen te maken, maar we moeten zeker ook kijken naar het effect op ons pensioenkapitaal. Voor de deelnemers streven wij naar een goed rendement met niet te veel risico en een positieve impact op de samenleving en het milieu. Op lange termijn zijn wij ervan overtuigd dat rendement en impact samengaan.’

Geen gouden bergen

Orhan: ‘Tien jaar geleden had ik voor mijn gevoel nog niks te maken met pensioen. De laatste tijd ben ik me er bewuster van geworden. Waar gaat mijn premie naartoe? Wat doet een pensioenfonds nu eigenlijk en wat kan het voor mij betekenen? Klopt wat wordt gezegd en beloofd wel, en past het bij mijn idealen? Ik vind dat mensen zelf een onderzoeksplicht hebben.’

Dirk: ‘Wij proberen naar deelnemers vooral heel transparant te zijn. Het is belangrijk dat je zelf kunt zien wat er precies gaat gebeuren. Dat we geen gouden bergen beloven, maar realistisch zijn. Als je heel consequent de morele kaart trekt, moet je overal uitstappen. Maar of dat echt iets verandert? Dan staan er wel andere partijen klaar om die beleggingen over te nemen. Ik denk ook dat dit niet is wat onze achterban wil. Wij zijn een maatschappelijke belegger die de maatschappelijke verantwoordelijkheid enorm voelt. Daarom blijf ik zeggen dat het beter is om te duwen, te praten, de wereld iets beter te maken dan overal hard van weg te rennen.’