Het bestuursmodel van PFZW is in 2022 aangepast. De aanpassing en de beweegreden daarvan worden in dit hoofdstuk toegelicht. Daarnaast worden andere relevante ontwikkelingen op het gebied van onze governance toegelicht.

Governance ontwikkelingen 2022

Update bestuursmodel

Per 1 januari 2022 is de omvang van het bestuur teruggebracht van dertien naar elf personen. De wijzigingen in de samenstelling van het bestuur zijn opgenomen in de Personalia. Naast de wijziging in omvang is vanaf 1 januari 2022 de commissie arbeidsvoorwaarde pensioen (CAP) actief. Deze commissie, waarin de vertegenwoordigers zitten van werkgeversorganisaties en werknemersorganisaties, verstrekt de opdracht aan het bestuur tot uitvoering van de binnen de CAP overeengekomen pensioenregeling. Daarmee is de bevoegdheid tot het vaststellen van de pensioenregeling van de bestuurstafel verdwenen. Het bestuur is verantwoordelijk voor de uitvoering van de door de CAP overeengekomen pensioenregeling, en daarnaast voor de strategie en het beleid van het fonds.

Vanaf 1 januari 2023 zal de CAP niet langer een orgaan van het fonds zijn. Om beter aan te sluiten op de systematiek van sociale partners als opdrachtgever van het pensioenfondsbestuur (opdrachtnemer) uit de Wet toekomst pensioenen, zal de onderhandelingstafel voor de arbeidsvoorwaarde pensioen buiten het fonds worden geplaatst. Daartoe zijn sociale partners voornemens een stichting op te richten, waarin dezelfde organisaties participeren als in de CAP.

Toets op naleving Code Pensioenfondsen

PFZW streeft ernaar volledig te voldoen aan de Code Pensioenfondsen over onder meer de besturing, de integriteit en het risicomanagement van pensioenfondsen. PFZW voldoet aan deze code stelt, met uitzondering van onderstaande normen. De integrale toets op de naleving Code Pensioenfondsen is opgenomen in  bijlage 4.

Norm 25 Code Pensioenfondsen - stemrecht bestuursleden

Deze norm stelt dat ieder bestuurslid stemrecht heeft. Bij PFZW is statutair bepaald dat de onafhankelijke bestuursvoorzitter geen stemrecht heeft.

Norm 33 Code Pensioenfondsen - bestuurslid jonger dan 40 jaar

Aan de norm om ten minste één bestuurslid jonger dan 40 jaar te hebben, voldoet PFZW niet. Afgelopen jaar heeft er wel een stagiair bestuurder van jonger dan 40 jaar deelgenomen aan de meeste bestuursvergaderingen, om zo de blik van jongeren direct in de discussie aan de bestuurstafel mee te nemen. PFZW blijft zich inspannen voor talent onder de 40 jaar oud.

Uitbesteding

Uitbesteding beleidsadvisering en bestuursondersteuning

De hercontractering van beleidsadvisering en bestuursondersteuning met de uitvoeringsorganisatie is met de ondertekening van de overeenkomst in december 2021 afgerond. De looptijd is zes jaar met na drie jaar een herijking van de onderliggende meerjarenafspraken.

Uitbesteding pensioenbeheer

De overeenkomst met de uitvoeringsorganisatie voor de uitbesteding van de klantbediening van werkgevers en deelnemers eindigde in 2022. Het bestuur heeft in 2021 besloten dat een bredere marktconsultatie niet nodig was en dat het gesprek exclusief met de huidige uitvoeringsorganisatie aangegaan kon worden. In 2022 is na een intensief traject voor deze dienstverlening een nieuwe overeenkomst voor wederom een periode van zes jaar met PGGM afgesloten met een tussentijdse herijking na drie jaar. PFZW en PGGM hebben meerjarenafspraken gemaakt over de ontwikkeling van de dienstverlening en hoe hier invulling aan te geven.

De belangrijke thema’s voor de komende periode zijn het leveren van een excellente klantbediening richting werkgevers en deelnemers, de implementatie van de vernieuwing van het Nederlands pensioenstelsel en de doorontwikkeling van de digitalisering. Andere belangrijke thema’s zijn het gebruik van data, het blijvend investeren in mensen en middelen, risicobeheersing en efficiënte bedrijfsvoering met een juiste en te verantwoorden balans tussen kosten en prestatie. Door middel van een balanced scorecard per klantreis zal hier de komende jaren de vinger aan de pols gehouden worden.

Uitbesteding vermogensbeheer

De looptijd van het contract is van 1 januari 2021 tot 1 januari 2027.

Hoedsterrol – PGGM Coöperatie U.A.

PGGM Coöperatie U.A. is een verbonden partij, aan PFZW is een hoedsterrol toegekend. De hoedsterrol geeft PFZW voor een aantal specifiek benoemde onderwerpen bijzondere rechten ten aanzien van PGGM Coöperatie U.A. Het betreft rechten voor (het goedkeuren van) statutenwijzigingen, fusie, splitsing of samenwerking en benoeming en aftreding van bestuurders.

In 2022 heeft PFZW in zijn rol als hoedster goedkeuring gegeven op de benoeming van een nieuw lid van het coöperatiebestuur. Daarnaast heeft PFZW het voorgenomen besluit van de coöperatie tot vaststelling van de jaarrekening van de coöperatie goedgekeurd.

Beloningsbeleid

In de Europese richtlijn IORP II staat dat het bestuur van een pensioenfonds verantwoordelijk is voor het vaststellen en toepassen van het beloningsbeleid. Daaronder vallen:

• de regeling Vergoeding voor bestuurders en leden van de diverse commissies

• de beloning van medewerkers op het bestuursbureau

• bepalingen over belonen in het uitbestedingsbeleid (PW artikel 14 lid 5)

Ook als er diensten van derden worden betrokken of als er direct belegd wordt in een onderneming is er sprake van belonen. Aanpalend heeft PFZW daarom een compensatiebeleid dat van toepassing is op financiële dienstverleners en ondernemingen waarin wij beleggen. Met het compensatiebeleid stellen we normen en doelen voor veranderingen.

Voor de vergoeding van het bestuur wordt aangesloten bij het algemene maximum van de Wet Normering Topinkomens (WNT). Deze wordt teruggerekend naar dagdelen. Jaarlijks worden de maxima aangepast bij ministeriële regeling (geïndexeerd). Voor 2022 was het algemene maximum € 216.000. Voor nadere toelichting zie noot 27 in de jaarrekening.

Het beloningsbeleid moet de strategische doelstellingen van PFZW en langetermijnbelangen van deelnemers en pensioengerechtigden ondersteunen. Het beleid mag niet aanmoedigen tot het nemen van risico’s die niet passen bij PFZW.

In 2022 is het beloningsbeleid gewijzigd vastgesteld. Daarbij is onder meer de scope aangescherpt en is relevante wet- en regelgeving toegevoegd.

Fiscaal gedrag in de portefeuille

Voor de financiering van collectieve uitgaven in de samenleving zoals gezondheidszorg, onderwijs en infrastructuur zijn belastingen belangrijk. Hier ligt ook een verantwoordelijkheid voor de belastingbetaler en daarom wil PFZW in haar bedrijfsvoering maatschappelijk verantwoord omgaan met belastingen. Dit is vastgelegd in ons fiscaal beleid. In de komende jaren zullen internationale wetgevingsinitiatieven de nadruk blijven leggen op meer fiscale transparantie en het reduceren van agressieve belastingplanning. PFZW volgt nauwgezet zowel deze ontwikkelingen als de impact hiervan op de beleggingsportefeuille.

PFZW heeft het streven om (economische) dubbele belasting voor zichzelf en zijn deelnemers te voorkomen. De opzet van een beleggingsstructuur toetst PFZW aan de letter en de geest van de toepasselijke (internationale) fiscale wet- en regelgeving en aan de in het fiscaal beleid geformuleerde uitgangspunten en standpunten. Het bestuur van PFZW is verantwoordelijk voor de opzet, werking en evaluatie van dit fiscaal beleid.

De gebruikte structuren in de beleggingsportefeuille zijn grotendeels in lijn met het fiscaal beleid van PFZW. Voor bepaalde bestaande beleggingen, die zijn aangegaan in een andere tijdsgeest, geldt dat de beleggingsstructuren min of meer voldoen aan het fiscaal beleid. Deze beleggingen zullen uiteindelijk verdwijnen door natuurlijk verloop in de portefeuille. Binnen private markten komt het gebruik van belastingparadijsjurisdicties nog steeds voor bij de extern beheerde fondsen waarin PFZW belegt. Traditioneel kiezen fondsbeheerders voor dergelijke jurisdicties, omdat in de loop der jaren een faciliterende infrastructuur voor de fondsenpraktijk is ontwikkeld in deze jurisdicties, inclusief regelgeving die juridisch en toezichtrechtelijk veel flexibiliteit biedt waaronder 'fiscale neutraliteit’. Ook kunnen deze extern beheerde fondsen gebruikmaken van agressievere belastingstructuren, die nog steeds aan wet -en regelgeving voldoen. Door het ontbreken van beslissende of substantiële zeggenschap in deze situaties is het voor PFZW lastig om hiervan af te stappen.

Verantwoording bestuur en bestuurscommissies

In de hiernavolgende paragrafen wordt verantwoording over verslagjaar 2022 afgelegd door het bestuur van PFZW en de specifiek ingestelde bestuurscommissies. Deze commissies houden toezicht op en ondersteunen het bestuur. Zij houden zich onder meer bezig met het integraal risicomanagement, de beleggingen en de pensioenregeling. Daarnaast is er een commissie van beroep en een commissie van bezwaar. De wijzigingen in de samenstelling van het bestuur, de commissie van beroep en de commissie van bezwaar zijn opgenomen in de Personalia. In bijlage 5 zijn de wijzigingen in de samenstelling van de overige commissies terug te vinden.

Verantwoording van het bestuur

Het bestuur is verantwoordelijk voor het beleid van PFZW en de uitvoering van de pensioenregelingen. Bestuurlijke commissies ondersteunen het bestuur bij zijn werkzaamheden. Daarnaast spreekt het bestuur in het kader van zijn taakuitoefening regelmatig met de Pensioenraad en de raad van toezicht. Het bestuur heeft in 2022 twaalfmaal vergaderd. Aansluitend aan de vergaderingen vonden er themasessies plaats. In het voor– en najaar waren er twee tweedaagse teamdagen en in augustus was de jaarlijkse driedaagse summercourse waarbij het bestuur terug- en vooruitkijkt op het eigen functioneren en ontwikkelingen die voor pensioen en PFZW van belang kunnen zijn.

Agenda 2022

Diverse onderwerpen zijn in 2022 aan de orde geweest, waaronder:

• de herijking van de strategie

• de voorbereiding van een nieuwe pensioenregeling in afwachting van definitieve wet- en regelgeving

• de Beleggingsovertuigingen van PFZW en het aangescherpte duurzaam beleggingsbeleid

• de governance van het fonds.

  Verder is door het bestuur onder meer besproken dan wel vastgesteld:

• het jaarverslag en de jaarrekening 2021

• de Economische Toekomst Verwachtingen (ETV) 2022

• het beleggingsplan 2023, waarin de allocatie voor 2023 is vastgelegd.

• de grondslagen en pensioenpremies voor 2023

• de indexering per 1 oktober 2022 en 1 januari 2023

• de financiële positie van het fonds

• de systematische integriteitsrisicoanalyse

• de Actuariële en Bedrijfstechnische Nota (ABTN)

• de aanpassingen op de Service Level Agreement (SLA) met de uitvoeringsorganisatie

• aanpassingen van de statuten, het pensioen- en uitvoeringsreglement

• de begroting

• kwartaalrapportages ter monitoring, bespreking en bijsturing

Opleidingen

Wij dragen adequaat zorg voor de geschiktheidsbevordering van bestuur en individuele bestuursleden. Er worden jaarlijks meerdere themamiddagen voor het bestuur en bestuurscommissie georganiseerd waaraan ook andere bestuursleden kunnen deelnemen. Bestuursleden volgen daarnaast opleidingen, cursussen en seminars elders om de al aanwezige kennis aan te scherpen en actueel te houden. Belangrijke thema’s die dit jaar aan bod zijn gekomen zijn de beoogde Wet toekomsten pensioenen (Wtp), verantwoord beleggen en het omgaan met cyberrisico’s. Bij deze thema’s is tevens besproken wat dergelijke thema’s voor PFZW betekenen.

Verantwoording commissie bestuurlijke zaken

De commissie bestuurlijke zaken bewaakt en bevordert de governance van PFZW.​ De commissie voert regie over de agenda van het bestuur en bewaakt de kwaliteit van de bestuurlijke informatievoorziening. ​De commissie voert tevens regie over externe profilering, stakeholdermanagement en belangenbehartiging, om de effectiviteit en de reputatie van het fonds te bewaken en het vertrouwen van belanghebbenden in het fonds te bevorderen.​ De commissie is leidend bij de coördinatie en besluiten rond crises en calamiteiten.

De commissie spreekt ieder kwartaal met de raad van toezicht en rapporteert aan het bestuur met adviezen voor besluitvorming en met de verslagen van de vergaderingen.

De commissie bestuurlijke zaken heeft in 2022 in het kader van governance onder meer gesproken over:

• het buiten de governance van het fonds plaatsen van de opdrachtgeversrol van sociale partners in het kader van de arbeidsvoorwaarde pensioen,

• de continuïteit van het bestuur,

• de zelfevaluatie van het bestuur en

• de aanpak van de evaluatie van de werking van de sleutelfuncties.

Vanuit haar regierol heeft de commissie onder meer gesproken over de processen rond:

• de nieuwe pensioenregeling (NPR)

• de strategie

• het duurzaam beleggingsbeleid.

In het licht van stakeholdermanagement is gesproken over de relatie met activistische stakeholders op het gebied van het duurzaam beleggingsbeleid. Ook de (mogelijke) gevolgen van de inval van Rusland in Oekraïne waren en zijn een belangrijk punt van aandacht.

De commissie bestuurlijke zaken vergaderde dertienmaal. Alle vergaderingen hebben via een videoverbinding plaatsgevonden.

Verantwoording van de commissie integraal risicomanagement

De commissie integraal risicomanagement (IRM) adviseert het bestuur over de werking van de integere en beheerste bedrijfsvoering, compliance, het financieel-economisch beleid, het operationele risicobeleid en de externe verslaglegging. Vanuit die rol heeft de commissie IRM het bestuur geadviseerd over onder meer:

• het jaarverslag 2021

• diverse beleidskaders (waaronder de beleidskaders bedrijfsinformatievoorziening, bedrijfscontinuïteit en verantwoord belonen) 

• het risicoverslag balansmanagement 2022 over 2021

• de ABTN 2023

• risico’s grondslagen 2023

• SLA 2022-2024, wijzigingen 2023

• de begroting 2023

• ontwikkelingen in de schaalgrootte van de uitvoeringsorganisatie

Verder adviseerde de commissie IRM het bestuur over de hercontractering meerjarenafspraken klantbediening 2024-2028, de systematische integriteitsrisicoanalyse, het self assessment belangenverstrengeling, een aantal onderdelen van de nieuwe pensioenregeling gericht op onder meer de datakwaliteit en het IT-systeem bij de uitvoeringsorganisatie voor de implementatie en transitie van de nieuwe pensioenregeling. Daarnaast besprak de commissie IRM de opzet van de risicobeheersings- en controlesystemen en besteedde zij aandacht aan de IT-situatie bij de uitvoeringsorganisatie, mede in relatie tot een mogelijke samenwerking van de uitvoeringsorganisatie met een derde partij.

De commissie IRM beoordeelt en controleert de voorstellen die het bestuursbureau aan het bestuur voorlegt. Dit leidt in de meeste gevallen tot een preadvies aan het bestuur. De commissie IRM rapporteert aan het bestuur via preadviezen en verslagen van de vergaderingen.

De sleutelfunctiehouders Interne Auditfunctie, Actuariële functie en Risicobeheerfunctie hebben in 2022 hun kwartaalrapportages met de commissie IRM besproken. Zij rapporteren elk kwartaal via hun rapportage aan het bestuur en de raad van toezicht.

In 2022 vergaderde de commissie IRM in totaal achtmaal, waarvan viermaal digitaal vanwege de maatregelen rondom COVID-19. Per 1 september 2022 trad het bestuurslid en tevens voorzitter van de commissie IRM af, waardoor de commissie per die datum startte met een nieuwe voorzitter. De externe accountant en, afhankelijk van de agendapunten, de extern certificerend actuaris waren bij deze vergaderingen aanwezig. Daarnaast zijn drie themabijeenkomsten gehouden, waarvan twee gezamenlijk met de commissie beleggingen. Deze stonden in het teken van (de risico’s rondom) private equity, privaat vastgoed en infrastructuur. Een van de themabijeenkomsten is gewijd aan de datakwaliteit in het licht van de nieuwe pensioenregeling.

Voor 2023 zijn tijdens de evaluatie onder meer de volgende aandachtspunten geformuleerd:

• Risicobeheer in relatie tot ESG/3D beleggen en de transitiejaren;

• Risicobeheer in relatie tot de nieuwe strategische thema’s van PFZW.

Verantwoording van de commissie balansmanagement

De commissie balansmanagement (CBM) heeft als doel om binnen de kaders van het meerjarenbeleidsplan ten behoeve van het bestuur zorg te dragen voor een totaaloverzicht over beide zijden van de balans van het fonds met het oog op het verschaffen van inzicht in de evenwichtigheid tussen enerzijds de verplichtingen (passiva) en anderzijds het vermogen (activa) van het fonds. De CBM adviseert het bestuur niet, maar voorziet het bestuur alleen van argumenten (pro en contra), zodat het bestuur een afgewogen besluit kan nemen. Vanuit die rol heeft de CBM onder meer de volgende onderwerpen voorbereid voor het bestuur:

• evaluatie resultaten financiële opzet

• bestuurlijke themasessies in het kader van NPR over de risicohouding en financiële opzet

• herstelplan 2022

• haalbaarheidstoets 2022

• premie en regeling 2023

• indexering 2023

• dynamisch beleggingsbeleid en vervroegde indexering

In 2022 vergaderde de CBM in totaal tienmaal, alle keren digitaal.

Voor 2023 zijn tijdens de evaluatie onder andere de volgende aandachtspunten geformuleerd:  

• Meer specifiek aandacht besteden aan de vraag of het perspectief van de verschillende doelgroepen op wie een onderwerp betrekking heeft, voldoende is meegenomen.

Verantwoording commissie pensioenbeleid, klantbediening en communicatie

De commissie pensioenbeleid, klantbediening en communicatie (CPC)  adviseert het bestuur over voorstellen op het gebied van het pensioenbeleid, innovatie en het markt- en communicatiebeleid van PFZW. De CPC rapporteert aan het bestuur via preadviezen en verslagen van de vergaderingen. Vanuit deze rol heeft de CPC in 2022 onder andere geadviseerd over:

• Het beleidskader corporate communicatie en het beleidskader kanalen en middelen

• De bijzondere elementen in de pensioenregeling van PFZW

• Communicatieplan NPR

• Hercontractering klantbediening

• Publicatie van het klimaatplan op de website van PFZW

In verband met het instellen van de CAP per 1 januari 2022 is het bestuurlijke besluitvormingstraject aangepast, waarbij als hoofdregel geldt dat de CAP bevoegd is met betrekking tot de inhoud van de pensioenregeling. Deze bevoegdheid was voorheen belegd bij de CPC. De CPC is actief betrokken geweest bij het instellen en structureren van de CAP. Vanaf 1 januari 2023 zal de CAP niet langer een orgaan van het fonds zijn (zie update bestuursmodel).

In het kader van het NPR-traject heeft de CPC gesproken over uit te werken beleidsopties zoals:

• Vervroegen van pensioen

• Slotuitkering aan derden

• Pensioenopbouw bij doorwerken na AOW-leeftijd

• Of het uitkeren van vakantiegeld nog een gewenste optie is

• Extrapensioen en hoe hiermee verder te gaan

In 2022 vergaderde de commissie achtmaal. Dat is inclusief twee themabijeenkomsten. Onderwerpen bij deze themabijeenkomsten waren onder andere de bijzondere regelingselementen van de pensioenregeling van PFZW. Deze elementen zijn in kaart gebracht in verband met de komende transitie naar het nieuwe pensioenstelsel, en de vraag hoe hiermee verder om te gaan. Verder is er in de themasessies aandacht besteed aan de kernpropositie van PFZW in het kader van de nieuwe strategie van PFZW en de overgang naar het nieuwe stelsel, en aan keuzebegeleiding van de deelnemer. Dit is een onderwerp dat speelt bij de opname door de deelnemer van een bedrag ineens bij pensionering.

In verband met een reële casus heeft de commissie zich gebogen over het terugvorderingsbeleid van PFZW mede in het licht van verwachtingen die zijn of worden gewekt door een UPO.

Voorts heeft de CPC veel aandacht besteed aan het onderwerp innovatie. Hierbij is onder meer gesproken over doorontwikkeling en resultaten van HR-datadiensten en het digital humanproject, waarbij klantvragen kunnen worden beantwoord middels een sprekende robot. Daarnaast heeft de CPC regelmatig gesproken over de betrokkenheid van deelnemers bij beleggen.

Verantwoording commissie beleggingen

De commissie beleggingen heeft als doelstelling het bestuur te adviseren bij het vaststellen van het beleggingsbeleid en toezicht te houden op de uitvoering van het beleggingsbeleid. Vanuit die rol adviseerde de commissie in 2022 het bestuur over onder meer:

• het beleggingsbeleid onder de nieuwe pensioenregeling

• fossiele beleggingen

• aanscherping landenbeleid

• klimaatplan

• productuitsluitingen

• de economische toekomstverwachtingen

• het beleggingsplan 2023

• de beleggingsovertuigingen

• ESG-risicobeleid

• diverse investment cases en bijbehorende kaderstellingen en mandaten

Belangrijke aandachtspunten voor de commissie waren de implementatie van het duurzaam beleggingsbeleid en de energietransitie, het beleid voor fossiele beleggingen, het verbeteren van modellen voor de economische toekomstverwachtingen, het extra monitoren van de beleggingsportefeuille tijdens het conflict in de Oekraïne en de hoge inflatie en de gevolgen daarvan voor het pensioenfonds. In 2022 heeft de commissie in een viertal themabijeenkomsten de beleggingsovertuigingen herijkt en doorleefd, deze zijn in 2022 door het bestuur vastgesteld.

De commissie rapporteert aan het bestuur via preadviezen en verslagen van de vergaderingen. De commissie is in 2022 vijf keer schriftelijk geraadpleegd over tussentijdse beleggingsvoorstellen van veelal bijzondere aard en omvang en over aannames en actualisatie van het PFZW-basisscenario.

De commissie vergaderde in 2022 zowel online als fysiek en kwam achtmaal bijeen voor een reguliere vergadering. Daarnaast is de commissie viermaalonline bijeen geweest in het kader van het Financieel Crisis Team in verband met de situatie in de Oekraïne. Ook waren er naast de vier themabijeenkomsten over de beleggingsovertuigingen twee bijeenkomsten in het kader van het beleggingsbeleid onder de nieuwe pensioenregeling en een themabijeenkomst over impact meten en maken. Samen met de commissie IRM heeft de commissie twee themabijeenkomsten gehad waarin dieper is ingegaan op infrastructuur, privaat vastgoed en private equity.

Voor 2023 zijn voor deze commissie de belangrijke aandachtspunten:

• het bevorderen van de energietransitie middels beleggingen;

• impact meten en maken;

• het beleggingsbeleid onder de nieuwe pensioenregeling;

• de stuurbaarheid van de portefeuille;

• ESG-risicobeleid;

• beleggen in de sector zorg en welzijn.

Verantwoording commissie van beroep

Een werkgever of deelnemer kan beroep aantekenen tegen een besluit van PFZW. Dit besluit mag niet gaan over vrijstelling in verband met gemoedsbezwaren of verplichte deelneming. De commissie van beroep oordeelt op grond van de bezwaren naar billijkheid en legt haar oordeel vast in een uitspraak. Het oordeel is bindend. De deelnemer kan in plaats van naar de commissie van beroep ook naar de Ombudsman Pensioenen of rechter gaan.

Uitspraken

De commissie hield in 2022 zeven zittingen en deed in vijftien zaken uitspraak. De uitspraken hebben betrekking op uiteenlopende onderwerpen zoals ouderdomspensioen, partnerpensioen, arbeidsongeschiktheidspensioen, premievrije pensioenopbouw, verplichte aansluiting en terugvordering. In elf zaken werd PFZW in het gelijk gesteld en in vier zaken in het ongelijk. Hierbij ging het onder meer om partnerpensioen, wezenpensioen en premiebetaling. De uitspraken van de commissie worden gepubliceerd op de website van PFZW.

Verantwoording commissie van bezwaar

Een werkgever of deelnemer kan bezwaar maken tegen een besluit van PFZW over het al dan niet verlenen van vrijstelling in verband met gemoedsbezwaren of verplichte deelneming in het pensioenfonds. De commissie van bezwaar heroverweegt op grond van de bezwaren het besluit van het pensioenfonds en neemt dan een beslissing. Als de werkgever of deelnemer het niet eens is met het besluit van de commissie, kan deze de zaak voorleggen aan de rechter.

Verantwoording sleutelfunctiehouders

De sleutelfunctiehouders actuariële functie, risicobeheerfunctie en interne auditfunctie zijn een uitvloeisel van de Europese verordening IORPII en zijn aangesteld door het bestuur. De sleutelfunctiehouders hebben een onafhankelijke positie die is vastgelegd in een charter. De actuariële functie geeft een opinie over de actuariële activiteiten. De risicobeheerfunctie geeft aan of de interne beheersmaatregelen effectief hebben gewerkt. De interne auditfunctie geeft aan of er sprake is van een integere en beheerste bedrijfsvoering in de totale keten. De sleutelfunctiehouders hebben in 2022 hun kwartaalrapportages uitgebracht aan het bestuur en de raad van toezicht.

De sleutelfunctiehouders geven een opinie over bestuurlijke besluitvorming en bieden daarnaast countervailing power ten aanzien van de onderdelen die belast zijn met de uitvoerende werkzaamheden. Dit in het kader van beheerste en integere bedrijfsvoering.

Actuarieel

De actuariële functie is belast met de actuariële activiteiten. De belangrijkste aandachtspunten in 2022 waren:

• De actuariële processen ten behoeve van het jaarverslag, de premievaststelling, het grondslagenonderzoek en de indexeringsbesluiten zijn goed en zonder incidenten verlopen.

• Het bestuur heeft zowel in juli 2022 als november 2022 besloten gebruik te maken van de Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) ‘Toeslag vanwege voorgenomen transitie’. Hierdoor zijn de pensioenaanspraken en pensioenrechten per 1 oktober 2022 verhoogd met 2,7% en per 1 januari 2023 met 6%. In beide gevallen is voldaan aan de wettelijke voorwaarden voor het gebruikmaken van de AMvB. Het bestuur heeft voor beide besluiten onderbouwd waarom dit evenwichtig is.

• De dekkingsgraad van het pensioenfonds is in 2022 gestegen, ook inclusief de toegekende verhogingen. Deze verbetering komt met name voort uit de stijging van de rentetermijnstructuur. Het vermogen is fors gedaald.

• Het bestuur heeft de financiële opzet geëvalueerd. Daarbij is het bestuur tot de conclusie gekomen dat in de huidige omstandigheden, en voor de beperkte periode tot de invoering van het nieuwe pensioencontract, de financiële opzet evenwichtig is.

• Het bestuur heeft, ondanks een verzwaring van de grondslagen, besloten de pensioenpremie in 2023 niet te verhogen. De premie is net zoals in 2022 vastgesteld op 25,8% van de pensioengrondslag.

De houder van de actuariële functie is van oordeel dat de actuariële processen naar behoren hebben gefunctioneerd en de berekening van de technische voorzieningen betrouwbaar en adequaat heeft plaatsgevonden.

Risicobeheer

De sleutelfunctiehouder van de risicobeheerfunctie is belast met de risicobeheeractiviteiten.

De houder heeft in 2022 op kwartaalbasis gerapporteerd aan het bestuur en de raad van toezicht van PFZW. Risico’s die in 2022 door de sleutelfunctiehouder in meerdere kwartaalrapportages benoemd werden waren:

• Balansrisico: het risico is laag dat de marktwaarde van de beleggingen op balansdatum niet in evenwicht is met de marktwaarde van de verplichtingen met onderdekking tot gevolg. Het risico is in 2022 verlaagd binnen de tolerantie van het bestuur.

• Ambitierisico: het risico is hoog dat een bestendig, volledig geïndexeerd pensioen tegen een betaalbare premie niet gerealiseerd kan worden. Toekomstbestendig indexeren is voor PFZW niet in beeld. Door versoepelde regelgeving heeft PFZW in 2022 over 2021 toch kunnen indexeren. En PFZW gaat in 2023 over 2022 indexeren. Desondanks is het risico hoger dan de risicobereidheid van het bestuur.

• Opvolging en deskundigheid van bestuursleden: het risico dat geen passende of tijdige opvolging gevonden kan worden voor bestuurders die aan het einde van hun termijn zitten, was gedurende 2022 buiten de bereidheid van het bestuur. In 2022 zijn bestuurders benoemd en is het risicobeeld bijgesteld. Het risico is binnen de risicobereidheid.

• Cyber-risico: het risico dat IT-systemen gehackt worden met ongewenste toegang tot data tot gevolg is heel 2022 buiten de risicobereidheid van het bestuur geweest. Er is verhoogde dijkbewaking ingesteld en continue monitoring van bestaande en detective securitymaatregelen.

• IT-risico: het risico dat de gewenste mate van beschikbaarheid, integriteit en vertrouwelijkheid van informatie en informatiesystemen niet is gewaarborgd, is heel 2022 buiten de risicobereidheid van het bestuur geweest. Verbetermaatregelen zijn onderhanden zoals transitie naar de cloud en het verbeteren van backup- en uitwijkfaciliteiten.

De sleutelfunctiehouder van de risicobeheerfunctie is van oordeel dat de interne beheersingsmaatregelen in 2022 adequaat zijn ingevuld en effectief hebben gewerkt, met uitzondering van de beperking die is opgenomen in de Standaard 3000A vermogensbeheer (zie hoofdstuk Risicomanagement).

Interne audit

De sleutelhouder interne audit is belast met de activiteiten van het waarborgen van een integere en beheerste bedrijfsvoering. De houder heeft in 2022 op kwartaalbasis gerapporteerd aan het bestuur en de raad van toezicht van PFZW.

Bijzonderheden die daarbij aandacht vroegen waren:

• De nieuwe governance-structuur van het bestuur: de nieuwe structuur is afgerond. Besluiten over de pensioenovereenkomst worden in 2023 genomen door sociale partners buiten de governance van het fonds. Nieuwe reglementen voor de commissies zijn opgesteld.

• De nieuwe opzet van het bestuursbureau: de nieuwe opzet is vastgesteld en er is gestart met de invulling. De capaciteit is en wordt uitgebreid om de werkdruk te ontlasten. De mandatering van het bestuur aan het bestuursbureau wordt in 2023 afgerond.

• Het realiseren van de nieuwe pensioenregeling: in 2022 zijn vooral de beleidsmatige aspecten waaronder de financiële opzet uitgediept in afwachting van de definitieve wetgeving. 

• Het implementeren van het by design-principe in de uitvoering: specifiek betreft dit de aantoonbaarheid van compliance, privacy en security. Aantoonbaarheid van de by design-principes is beter geborgd in 2022, maar vraagt in 2023 nog meer inspanning om op het gewenste niveau te komen. 

• Uitwerken van de strategie: de strategische positie is bepaald, ook ten aanzien van PGGM, rekening houdend met de strategische bestaande trajecten zoals de nieuwe pensioenregeling. In 2023 wordt de strategie geconcretiseerd door verschillende initiatieven te nemen. 

• Het actualiseren van het beleggingsbeleid wat betreft duurzaamheid: de beleggingsovertuigingen zijn geactualiseerd en concreet gemaakt om op duurzaamheid te versnellen. Hieruit vloeit voort het voldoen aan de betreffende bestaande wet- en regelgeving op het gebied van ESG en het voorbereiden op nieuwe wet- en regelgeving. In het hoofdstuk Onze strategie (speerpunt 3) is een nadere toelichting opgenomen over onze beleggingsovertuigingen en de wet- en regelgeving inzake duurzaamheid.

De sleutelhouder van de interne auditfunctie is van oordeel dat de risicobeheersings- en controlesystemen en de daarbij behorende bedrijfsvoeringsprocessen naar behoren en zonder significante incidenten over 2022 hebben gefunctioneerd, met uitzondering van de beperking die is opgenomen in de Standaard 3000A vermogensbeheer (zie hoofdstuk Risicomanagement).

Verantwoording compliance

De compliance officer beoordeelt of er sprake is geweest van significante incidenten die een negatieve impact hebben op een integere en beheerste bedrijfsvoering en het voldoen aan wet- en regelgeving. De compliance officer heeft in 2022 op kwartaalbasis gerapporteerd aan het bestuur van PFZW en overlegd met de raad van toezicht.

Bijzonderheden die daarbij aandacht vroegen waren:

• aantoonbaarheid van de naleving van wet- en regelgeving:
  vergroten aantoonbaarheid compliance en privacy in de 1e lijn en toezicht op naleving

• sanctiewetgeving:
  toepassen van nieuwe sanctievereisten en specifiek beleid en processen inrichten in met de vereisten 

• nieuwe en gewijzigde wetgeving:
  monitoren van impact en planning nieuwe en gewijzigde wetgeving op tijdige en juiste realisatie 

• privacy:
  realiseren van een goed werkende PDCA-cyclus voor aantoonbare inrichting en naleving van het privacy beleid binnen pensioenbeheer

Op al deze aandachtspunten is vooruitgang geboekt in 2022, waarbij de werking in 2023 zichtbaar zal zijn.

PFZW heeft dit jaar ook een vertrouwenspersoon aangetrokken. Deze functie wordt ingevuld door het Nederlands Compliance Instituut.

De compliance officer is van oordeel dat zich geen significante incidenten hebben voorgedaan met een negatieve impact op het integer handelen en het naleven van relevante toezicht wet- en regelgeving.

Verantwoording Pensioenraad

De Pensioenraad is het verantwoordingsorgaan van PFZW en geeft vanuit deze rol een oordeel over het handelen van het bestuur en het gevoerde beleid. Daarnaast adviseert de Pensioenraad het bestuur over voorgenomen bestuursbesluiten. De Pensioenraad is op basis van representativiteit ingericht en bestaat uit zeventien leden namens werknemers, zeven leden namens pensioengerechtigden en twaalf leden namens werkgevers. De Pensioenraad heeft een onafhankelijk voorzitter en wordt ondersteund door een secretaris. 

In 2022 zijn er vijf reguliere vergaderingen geweest waarvan vier vergaderingen met het bestuur. De Pensioenraad heeft in het verslagjaar onder meer aandacht besteed aan de totstandkoming van een nieuwe pensioenregeling alsmede aan de nieuwe strategie van het pensioenfonds. Ook heeft de Pensioenraad een aantal ‘sparringpartnerbijeenkomsten’ gehad met het bestuur en de raad van toezicht, waarin van gedachten gewisseld werd over strategische onderwerpen. Speciale aandacht was er daarbij voor indexering van de pensioenen in 2022 en 2023.  

Daarnaast werd er in 2022 aandacht besteed aan de zelfevaluatie van de Pensioenraad. Naar aanleiding daarvan is besloten om te gaan werken met werkgroepen, zodat leden van de Pensioenraad zich meer inhoudelijk kunnen focussen en de vergaderingen van de Pensioenraad beter kunnen worden voorbereid.

Ook werden enkele themabijeenkomsten en opleidingsdagen georganiseerd. Daarin is onder meer aandacht besteed aan de nieuwe concept-pensioenwetgeving en het duurzaam beleggingsbeleid.

In 2022 gaf de Pensioenraad positief advies over onder meer:

• het jaarverslag 2021

• de haalbaarheidstoets 2022

• het herstelplan 2022

• de ABTN 2023

• de grondslagen, premie en regeling 2023

• de indexering per 1 oktober 2022

• de indexering per 1 januari 2023

• de begroting 2023

• het duurzaam beleggingsbeleid

• wijzigingen van het uitvoeringsreglement en het pensioenreglement

De Pensioenraad besloot tot slot tot goedkeuring van de wijziging van de statuten van PFZW. De statutenwijziging betrof onder meer de doorontwikkeling en het buiten het fonds plaatsen van de commissie arbeidsvoorwaarde pensioen per 1 januari 2023.

Helaas zag de Pensioenraad zich dit jaar ook geconfronteerd met het onverwachte overlijden van Thom Bijenhof. Thom Bijenhof was namens FNV Zorg en Welzijn lid van de werknemersgeleding. Tevens was hij voorzitter van deze geleding. Op gepaste wijze is aandacht besteed aan zijn overlijden.

Verantwoording raad van toezicht

Inleiding

De taken van de raad van toezicht vloeien voort uit artikel 104 van de Pensioenwet en zijn omschreven in de statuten van PFZW.

De raad van toezicht heeft tot taak toezicht te houden op het beleid van het bestuur en op de algemene gang van zaken in het fonds. De raad van toezicht is ten minste belast met het toezien op adequate risicobeheersing en evenwichtige belangenafweging door het bestuur. De raad van toezicht staat het bestuur met raad terzijde.

De Code Pensioenfondsen is uitgangspunt voor de raad van toezicht. De Code is opgesteld door de Pensioenfederatie en de Stichting van de Arbeid die hiermee normen formuleren voor ‘goed pensioenfondsbestuur’, met als doel om de verhoudingen binnen het pensioenfonds en de communicatie met de belanghebbenden transparanter te maken en bij te dragen aan het versterken van ‘goed pensioenfondsbestuur’.

De raad van toezicht legt met dit verslag verantwoording af aan de Pensioenraad, in zijn rol als verantwoordingsorgaan, over de wijze waarop hij invulling heeft gegeven aan de uitvoering van zijn taken en bevoegdheden in het afgelopen jaar. De raad van toezicht heeft de conceptversie van het verslag met het bestuur besproken op 19 april 2023.

Samenstelling raad van toezicht

In de aanpassing van de governance heeft de Pensioenraad de wens geuit om een vierde lid in de raad van toezicht te benoemen. Met de benoeming van mevrouw H. Kapteijn-Fokkens per 1 januari 2022 werd hieraan gevolg gegeven. Mevrouw Kapteijn heeft in verband met de aanvaarding van een nevenfunctie besloten het lidmaatschap van de raad van toezicht per 8 april 2022 te beëindigen. De vacante zetel is per 1 januari 2023 ingevuld door mevrouw M.L. van der Steen-Jacquet. De heer J.M. Buckens is per 1 september 2022 herbenoemd voor een tweede zittingstermijn. De tweede zittingstermijn van de heer J.M.L. van Engelen eindigde per 19 september 2022. Het bestuur heeft op grond van artikel 14, lid 5, Statuten PFZW, en gehoord de Pensioenraad, besloten om de zittingstermijn van de heer Van Engelen met twee jaar te verlengen op grond van de volgende overwegingen:

• Twee van de vier leden van de raad van toezicht waren medio september recent toegetreden.

• In aanloop naar het nieuwe pensioencontract ligt er voor de raad van toezicht een zware taak als het gaat om toezicht op de evenwichtige belangenafweging in de besluiten die het bestuur moet nemen voor het nieuwe pensioencontract, zoals bijvoorbeeld voor invaren.

• De raad van toezicht is erbij gebaat om in de komende periode nog te kunnen bogen op de expertise en ervaring van de heer Van Engelen. Daar komen de mondiale ontwikkelingen van begin 2022 bij die ook van het pensioenfonds en daarmee van het bestuur, de Pensioenraad en de raad van toezicht de nodige inspanningen zullen vragen.

Overleggen en afstemming gedurende het jaar 2022

De raad van toezicht heeft zes keer vergaderd in volledige bezetting. Er vonden vier bijeenkomsten met de Commissie Bestuurlijke Zaken plaats, alle digitaal. In 2022 kon een aantal bijeenkomsten door de raad van toezicht op locatie worden bijgewoond: tweemaal een regulier overleg met de Pensioenraad en een aantal sparringsessies tussen Pensioenraad en bestuur. Daarnaast is de raad van toezicht in een aantal sessies gedurende het verslagjaar geïnformeerd over de voortgang van de nieuwe strategie en van de activiteiten op het gebied van de nieuwe pensioenregeling.

In het verslagjaar hebben de voorzitter en leden van de raad van toezicht regelmatig contacten onderhouden met de voorzitter en leden van het bestuur, de sleutelfunctiehouders, de voorzitter van de Pensioenraad en met de directeur en medewerkers van het bestuursbureau.

Tot slot heeft de raad van toezicht aan het eind van het verslagjaar een zestal interviews gehouden.

De raad van toezicht heeft bij haar werkzaamheden onder meer gebruik gemaakt van informatie uit de notulen van het bestuur en de commissies, diverse rapportages, waaronder die van de drie sleutelfunctiehouders, verslaglegging van de zelfevaluaties van het bestuur en de bestuurscommissies en er zijn commissievergaderingen, themabijeenkomsten en sparringsessies bijgewoond. In de eerste helft van 2022 hebben de vergaderingen en bijeenkomsten digitaal plaatsgevonden, later in het jaar werd een aantal vergaderingen en bijeenkomsten ook op locatie gehouden.

Op grond van alle informatie is de raad van toezicht van mening dat hij voldoende beeld heeft gekregen over het functioneren van het fonds om zijn oordeel over het verslagjaar te kunnen geven.

Reguliere activiteiten in 2022

• Goedkeuring Jaarverslag PFZW 2021 met inachtneming van het positieve advies van de Pensioenraad. (21 april 2022)

• Goedkeuring profielschets bestuurslid tevens lid van de Commissie Beleggingen private markten. (21 juni 2022)

• Toetsing bestuurslid tevens lid Commissie Beleggingen risicomanagement aan profielschets. (21 juni 2022)

• Toetsing bestuurslid tevens lid Commissie Beleggingen private markten aan profielschets. (30 november 2022)

• Op 6 december 2022 heeft de raad van toezicht op verzoek van het bestuur een reactie gegeven op de strategie van PFZW.

• Op 19 april 2023 heeft de raad van toezicht het concept bestuursverslag en de jaarrekening PFZW 2022 besproken. Hieruit zijn geen zaken naar voren gekomen. Naar verwachting kan de raad van toezicht op 12 mei 2023 het bestuursverslag en de jaarrekening over boekjaar 2022 goedkeuren.

• De raad van toezicht heeft op 19 april 2023 kennisgenomen van de analyse die is gedaan door PFZW met betrekking tot het voldoen aan de normen van de Code Pensioenfondsen en geconstateerd dat in het bestuursverslag over de naleving ervan is gerapporteerd.

Algemene indruk 2022

Het was een jaar waarin een ongebruikelijke veelheid aan gewichtige onderwerpen over de bestuurstafel zijn gegaan (onder meer: governance, de nieuwe pensioenregeling (NPR), activisme rond duurzaamheid, financiële marktbewegingen, geopolitiek en inflatie). Daarin heeft het bestuur stevigheid getoond, besluiten goed voorbereid genomen en draagvlak gecreëerd voor de bereikte beslissingen. De raad van toezicht stelt vast dat het fonds in 2022 in zijn algemeenheid adequaat is bestuurd. Het bestuur en alle betrokken partijen mogen met gepaste trots terugkijken op het afgelopen jaar.

Niet in de laatste plaats was 2022, voor het eerst sinds lange tijd, het jaar van indexatiemogelijkheden. De raad van toezicht stelt vast dat het bestuur een zorgvuldig proces heeft doorlopen, waarin veel aandacht was voor de evenwichtige uitwerking van de beslissing. Een gedegen afweging tussen ambitie, koopkracht en risico en met oog voor voldoende reserves in de naaste toekomst, heeft geleid tot een beslissing waarin de evenwichtigheid goed is onderbouwd.

Nadere toelichting op enkele onderwerpen

Governance

Op het gebied van de governance zijn forse en belangrijke stappen voorwaarts gezet. De reductie van de omvang van het bestuur lijkt een positieve impuls gegeven te hebben aan de verder verbeterde onderlinge verhoudingen. Het bestuur lijkt losgekomen van de klassieke werkgevers-werknemers verhouding en acteert, getuige de kwaliteit van de besluitvorming op belangrijke dossiers als inflatie, strategie en NPR, meer als geheel en dat vindt zijn weerslag in de vergrote slagvaardigheid.

Het bestuursbureau heeft evenzeer een merkbare professionaliseringsslag gemaakt. Het key-man-risk (waar door de raad van toezicht in het verleden op is gewezen) is belangrijk gereduceerd en de verruiming van de bezetting zou in 2023 zichtbaar moeten worden in een meer reële werkbelasting voor de medewerkers en een solide inwerkprogramma voor nieuwe collega’s. Daarnaast biedt de herinrichting van het bestuursbureau verdere mogelijkheden voor een verbetering van de relatie met de collega’s van PGGM. Gezien de uitdagingen die de komende jaren wachten, zijn dit welkome ontwikkelingen waarvoor waardering past voor de gemaakte vorderingen over de volle breedte van de pensioenfondsorganisatie.

De inrichting en werking van de commissie arbeidsvoorwaarde pensioen (CAP) heeft geleidelijk aan haar vorm en uitwerking gevonden. Het is een belangrijke stap in de ontwikkeling van de governance van het fonds die een extra bijdrage moet gaan leveren in de evenwichtige behandeling van de deelnemers bij de moeilijke beslissingen die gaan komen. De relatie tussen het bestuur, en wellicht meer in het bijzonder de commissie pensioenbeleid, klantbediening en communicatie (CPC) en de StAPZW (voorheen CAP), ontwikkelt zich tevredenstellend. Inmiddels is de StAPZW per 1 januari 2023 buiten de governance van PFZW geplaatst. Dat neemt niet weg dat het te overwegen blijft dat PFZW over de proceskant van de samenwerking nadere afspraken maakt met de StAPZW.

De raad van toezicht meent dat de relaties in de driehoek bestuur, Pensioenraad en raad van toezicht verder verdiept en verbeterd zijn. De constructieve dialogen en de gedragen besluitvorming op gebied van diverse beleidsonderwerpen, niet in de laatste plaats de indexatiebeslissing, geven veel vertrouwen voor de moeilijke onderwerpen die we de komende jaren gezamenlijk zullen gaan behandelen.

Over de werking van de sleutelfunctiehouders is de raad van toezicht positief. De raad van toezicht ziet de evaluatie van het bestuur met vertrouwen tegemoet.

NPR

Het nieuwe pensioenstelsel brengt een transitie van ongekende omvang en complexiteit voor de pensioensector met zich mee, zo ook voor PFZW. Het transitieprogramma, waarover de raad van toezicht met regelmaat en uitvoerig wordt geïnformeerd, is procesmatig deugdelijk opgezet en maakt over het geheel genomen de gewenste vorderingen. In 2023 zal de huidige focus op inrichting en proces verschuiven naar meer de inhoudelijke aspecten en uiteindelijk naar de belangrijke maar moeilijke besluitvorming op vele politiek en maatschappelijk gevoelige (deel)onderwerpen. De raad van toezicht meent dat PZFW met de huidige status van het programma zo goed als mogelijk is voorbereid op deze volgende fase. Veel aandacht zal moeten blijven uitgaan naar het in een zo vroeg mogelijk stadium zichtbaar maken van de risico’s die zich voordoen. De transitie zal ook gevolgen hebben voor de inrichting van de interne beheersingssystemen. Op voortvarende wijze is de financiële opzet van het nieuwe pensioenstelsel verkend.

IT-dienstverlening

Een belangrijk aspect van de NPR-transitie ligt bij de IT-systemen en de data-kwaliteit. Mede dankzij de inspanningen van de afgelopen jaren bleef 2022 geschoond van grote incidenten en dat schept vertrouwen in de opmaat naar de NPR-transitie. In 2022 is een onderzoek gestart naar de kwaliteit van de data en de mogelijke risico’s daarvan voor het NPR-traject. De bevindingen wacht de raad van toezicht af.

De ondersteunende MAP-systemen toonden beperkingen rond de besluitvorming tot indexeren, een aanmoediging tot aandacht voor de verdere ontwikkeling van deze systemen met het oog op de aanstaande NPR-transitie. De samenwerking op IT-gebied met MN biedt hier zowel kansen als risico’s; met name de beschikbaarheid van voldoende IT-capaciteit met de juiste competenties zal een uitdaging van formaat blijken.

De raad van toezicht heeft geen aanwijzingen voor bijzonderheden op het gebied van cybersecurity; het is echter een blijvende strijd om hier bij de besten te blijven horen, de aandacht kan niet verslappen.

Samengevat ziet de raad van toezicht het zekerstellen van de datakwaliteit, de zelfbouw van de collectieve module en de cybersecurity als belangrijke voorbeelden van grote, maar onvermijdelijke risico’s op dit vlak.

Beleggingsbeleid

In het afgelopen jaar heeft het bestuur een aantal uitdagingen het hoofd moeten bieden in de discussie over duurzaamheid in relatie tot vermogensbeheer. De raad van toezicht heeft met waardering kunnen volgen dat het bestuur zich niet laat verleiden om op incidentele pressies te reageren, en ook op dit onderwerp zich laat leiden door een gedegen combinatie van analyse en visie. Niettemin zal het ontwikkelen van een samenhangende, integrale duurzaamheidstrategie die zowel de korte als de lange termijn afdekt nog een forse inzet vragen. Daarbij zullen de ESG-rapportage vereisten voor de jaarverslaglegging naar verwachting zowel een steun als een uitdaging blijken. De raad van toezicht moedigt het bestuur aan om dit vraagstuk integraal te blijven benaderen, in dialoog met alle belanghebbenden, zich te blijven baseren op een gezonde combinatie van analyse en strategie, maar vooral ook om met gepaste trots de ontwikkelde visie en de bereikte doelen te communiceren.

Strategie

Belangrijke resultaten zijn geboekt op het gebied van het opstellen van een nieuwe strategie. Een omvangrijk proces met een brede betrokkenheid vanuit de volle breedte fondsorganisatie heeft geleid tot een nieuw geformuleerde strategie die op een groot aantal punten is aangepast aan de komende uitdagingen die de omgeving aan ons stelt. Het gevoerde proces kan op de instemming rekenen van de raad van toezicht en ook inhoudelijk beoordeelt de raad van toezicht de opgestelde strategie als goed samenhangend en onderbouwd.

In aanloop naar de NPR-transitie is ook aandacht voor de externe relaties van belang. De raad van toezicht denkt daarbij in de eerste plaats aan de samenwerking met PGGM, een organisatie die zelf ook nadenkt over haar strategische positie en niet schuwt om daarin ambitieuze scenario’s te analyseren. De samenwerking in organisatieperspectief tussen PGGM en MN is kansrijk, maar niet risicoloos. Verder ziet de raad van toezicht grote voordelen in het gezamenlijk optrekken met de “grote 5” in meerdere dossiers. De raad van toezicht heeft er vertrouwen in dat het bestuur, daarbij actief gesteund door het bestuursbureau, deze relaties tot gelding weet te brengen ten gunste van de deelnemers van het fonds.

Gesprek met de externe accountant en externe certificerend actuaris

De raad van toezicht heeft einde verslagjaar gesproken met de externe accountant en de externe certificerend actuaris. In de gesprekken zijn o.a. de volgende onderwerpen aan de orde geweest: de risico’s van het pensioenfonds op lange termijn, de opgelopen rente en de dekkingsgraad, de indexering, de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel, de samenwerking met het bestuursbureau en de contacten met het bestuur. Daarnaast is gesproken over de financiële positie, de ambitie en risicohouding van het pensioenfonds, de beheersing van de complexiteit en de relatie met de Commissie IRM en met de accountant van de uitvoeringsorganisatie.

Op basis de interviews die de raad van toezicht heeft gehouden met de externe accountant (zowel de vertrekkende als de komende) en certificerend actuaris kan de raad vaststellen dat beiden van mening zijn dat PFZW adequaat wordt bestuurd en dat belangrijke beslissingen waarop zij zien weloverwogen en goed gedocumenteerd zijn genomen. De beheersingssystemen werken over het algemeen adequaat en de jaarverslaglegging op beide terreinen biedt een getrouw beeld. Ook de samenwerking met het bestuur, het bestuursbureau en met de collega’s van de uitvoeringsorganisatie wordt door beiden als goed en professioneel benoemd.

Jaarverslag en jaarrekening 2022

De raad van toezicht heeft het jaarverslag en de jaarrekening over 2022 grondig doorgenomen, besproken en beoordeeld en hieraan zijn goedkeuring gegeven. Het jaarverslag en de jaarrekening geven, voor zover te beoordelen, volgens de raad van toezicht een getrouwe weergave van de gebeurtenissen in het afgelopen jaar.

Evaluatie raad van toezicht in 2022

De raad van toezicht heeft op 8 maart 2023 zijn functioneren geëvalueerd en open en kritisch gekeken naar de invulling van de eigen rol en de samenwerking met de overige gremia van PFZW. 2022 heeft in het teken gestaan van zowel een uitbreiding van de raad van toezicht als vervanging van een lid. Het nieuwe lid van de raad van toezicht voelt zich welkom en goed ontvangen.

De raad van toezicht is van mening dat hij adequaat kan functioneren. De sfeer in de raad is plezierig en alle leden voelen zich geheel vrij om alles in te brengen wat zij relevant vinden. De informatievoorziening is uitstekend – de raad van toezicht heeft toegang tot alle documenten van het fonds – en de bestuursleden en medewerkers van het bestuursbureau zijn toegankelijk. De goede relatie met het bestuur en de Pensioenraad is in het afgelopen jaar bestendigd.

Bij de zelfevaluatie in 2022 benoemde de raad van toezicht een tweetal punten ten aanzien van zijn functioneren om aandacht aan te besteden. De continuïteit van de inzet en bezetting van de raad van toezicht in de komende jaren: met de definitieve invulling van de vierde zetel is de bezetting van de raad op het gewenste niveau en de herbenoeming van de heer Van Engelen biedt voor de eerstkomende jaren de gewenste continuïteit. De procedure voor zijn opvolging zal tijdig in gang worden gezet.

Het tweede punt betrof het bevorderen van het contact met het voltallige bestuur en de interne commissies. Er zijn daarvoor meerdere momenten in het jaar vastgelegd waarop de raad van toezicht met het voltallige bestuur spreekt. De raad van toezicht ziet graag dat ook de contactmomenten met de commissies op een frequentere basis plaatsvindt en de raad van toezicht zal daartoe in 2023 het voortouw nemen.

Aandachtspunten voor 2023

De raad van toezicht zal in 2023 naast aan de reguliere toezichtonderwerpen bijzondere aandacht besteden aan:

• Governance
  - de inbedding in de praktijk van de recentelijk aangepaste governance;
  - de verdere uitwerking en implementatie van de strategie.

• NPR
  - de evenwichtige belangenafweging bij de invoering van het nieuwe pensioenstelsel;
  - tijdige communicatie met de deelnemers;
  - IT-gerelateerde uitdagingen;
  - de financiële opzet in de transitieperiode;
  - het borgen van draaglak onder alle belanghebbenden bij het invoeren van het nieuwe pensioenstelsel.

• Duurzaamheid
  - de belangrijke rol die het fonds heeft in de bevordering van duurzaamheid en de beheersing van klimaatrisico’s.

Zeist, 19 april 2023

J.M. (Jack) Buckens, voorzitter
J.M.L. (Jo) van Engelen
K.P. (Kees) Goudswaard
M.L.P.A. (Marie-Laurence) van der Steen-Jacquard (per 1 januari 2023)

Mededeling Pensioenraad

De Pensioenraad heeft een conceptversie van het jaarverslag besproken, ruim voorafgaand aan de vergadering met het bestuur op 12 mei 2023, waarin het jaarverslag van PFZW over het boekjaar 2022 wordt vastgesteld.

Tevens heeft de Pensioenraad kennisgenomen van het accountantsverslag, het actuarieel rapport en de rapportage van de raad van toezicht over het boekjaar 2022. De Pensioenraad heeft deze documenten met respectievelijk de accountant, de certificerend actuaris en de raad van toezicht besproken.

De Pensioenraad komt tot het volgende oordeel:

• De Pensioenraad is van mening dat het jaarverslag 2022 een gedegen verslag is en een goed beeld geeft van de activiteiten van PFZW.

• De Pensioenraad is verheugd dat PFZW in 2022, na positief advies van de Pensioenraad, tweemaal een besluit heeft genomen tot indexering van de pensioenen, per 1 oktober 2022 en per 1 januari 2023.

• Tegelijkertijd is de financiële positie van het fonds, evenals in 2021, een punt van zorg, ook in het licht van het voornemen tot invaren (waarover sociale partners beslissen) van de pensioenaanspraken in de nieuwe pensioenregeling.

• De Pensioenraad is verheugd dat de transitie naar het nieuwe pensioenstelsel bij PFZW op koers ligt. De Pensioenraad is over proces en inhoud in 2022 regelmatig en uitvoerig geïnformeerd.

• De Pensioenraad is in 2022, als uitkomst van de zelfevaluatie, gestart met het voorbereiden van de vergaderingen in werkgroepen. Deze werkwijze is goed bevallen. De voorbereiding verloopt efficiënter waardoor de vergadertijd effectief kan worden benut.

• De ‘sparringbijeenkomsten’ tussen bestuur en Pensioenraad en doorgaans de raad van toezicht, waarmee in 2021 is gestart, zijn in 2022 een vast onderdeel van de jaaragenda geweest. De Pensioenraad is daarover zeer content. Deze bijeenkomsten worden door het bestuur en het bestuursbureau, met inbreng van experts op het onderwerp, goed voorbereid en begeleid. Het sparren leidt naar de mening van de Pensioenraad tot meer wederzijds begrip tussen bestuur en Pensioenraad voor elkaars standpuntbepaling en de achterliggende argumentatie. Dat bevordert een efficiënte voorbereiding van de Pensioenraad op de advisering over voorgenomen besluiten van het bestuur.    
  In 2022 zijn belangrijke onderdelen van de transitie naar het nieuwe pensioenstelsel, met de keuzes en dilemma’s die daarbij voorliggen, in meerdere sparringpartnersessies besproken.  

• De uitbreiding van de raad van toezicht met een vierde lid is in 2022 geëffectueerd. De Pensioenraad is hier content mee.

• De Pensioenraad adviseert het bestuur om het jaarverslag 2022 vast te stellen.

De Pensioenraad doet, mede gelet op de aanbevelingen van de raad van toezicht, de externe accountant en de externe certificerend actuaris, de volgende aanbevelingen aan het bestuur:

• De Pensioenraad beveelt het bestuur van harte aan de ‘sparringbijeenkomsten’ tussen bestuur, Pensioenraad en raad van toezicht in 2023 op dezelfde wijze voort te zetten.

• De Pensioenraad heeft waardering voor het duurzaam beleggingsbeleid waaraan het bestuur structureel inhoud geeft. De Pensioenraad doet de aanbeveling daarmee op de ingeslagen weg door te gaan en daarbij vooral goed in dialoog te blijven met de deelnemers en met overige stakeholders.  

• De (vertraagde) landelijke besluitvorming over de Wet toekomst pensioenen vindt de Pensioenraad zorgelijk. De Pensioenraad beveelt het bestuur aan om goed te blijven monitoren wat dit betekent voor de interne processen en wat het doet met het vertrouwen in het nieuwe pensioenstelsel onder de deelnemers.

• Digitale dreiging is een serieus wereldwijd topic. Het is volgens de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) niet langer de vraag of bedrijven en instellingen worden aangevallen, maar wanneer. De Pensioenraad doet de aanbeveling om de IT en in het bijzonder de beveliging van persoonsgevens, de hoogste prioriteit toe te kennen.  

• De communicatie met de deelnemers is voor de Pensioenraad een zeer belangrijk aandachtspunt. De Pensioenraad beveelt het bestuur aan hier in 2023 extra aandacht voor te hebben, met name in het licht van de transitie naar het nieuwe pensioencontract en het duurzaamheidsbeleid in relatie tot het na te streven rendement.   

Reactie van het bestuur op de verantwoording van de raad van toezicht en de mededeling van de Pensioenraad

Het bestuur is de raad van toezicht en de Pensioenraad erkentelijk voor hun werkzaamheden en de gevoerde dialogen. De ‘sparringpartnerbijeenkomsten’ zijn daarbij een waardevolle toevoeging. Het bestuur herkent de aanbevelingen en zal deze meenemen bij zijn werkzaamheden. Aan een aantal van de door de raad van toezicht en de Pensioenraad genoemde onderwerpen wordt ook in dit verslag aandacht besteed. Bij een aantal van de genoemde onderwerpen hecht het bestuur eraan de volgende reactie te geven.

• Het bestuur bevestigt dat het zo goed als mogelijk is voorbereid op een transitie naar een nieuw pensioenstelsel. Dat neemt niet weg dat ook 2023 waarin nog de nodige stappen moeten worden gezet, een spannend jaar blijft; ook in het licht van de financiële positie van het fonds.

• Het bestuur onderkent dat risico’s op het gebied van IT bij zaken als cybersecurity, datakwaliteit en capaciteit, de nodige aandacht van het bestuur blijft vragen en krijgen.

• Het bestuur zal op het gebied van duurzaam beleggen een eigen door (gewezen) deelnemers en werkgevers gedragen koers blijven varen in dialoog met alle belanghebbenden.

• De aanbeveling om in 2023 extra aandacht voor te hebben voor communicatie, met name in het licht van de transitie naar het nieuwe pensioencontract en het duurzaamheidsbeleid in relatie tot het rendement, neemt het bestuur graag ter harte. Deze aandacht voor communicatie past ook bij het strategisch speerpunt om het vertrouwen in het pensioenfonds te vergoten.